Sosiaalipalveluiltakin edellytetään vaikuttavuutta. Vaikuttava palvelu lisää hyvinvointia ja toimintakykyä, vähentää sosiaalista eriarvoisuutta ja vahvistaa osallisuutta. Vaikuttavuuden arviointi tuo ymmärrystä asiakkaiden tarpeista, sosiaalityön tavoitteista ja työmenetelmistä. Arviointi tuo sosiaalityön vaikutuksia näkyville ja parantaa siten tarjottavia palveluja. Samalla palveluvalikko laajenee perinteisinä pidettyjen sosiaalipalvelujen ulkopuolelle.
Sosiaalipalvelujen tarve on usein seurausta kuormittuneista elämäntilanteista. Ihmisen kyky toimia itsenään ja osallistua oman yhteisönsä elämään heikentyy. Siksi toimintakyvyn muutos on hyvä sosiaalipalvelujen vaikuttavuuden mittari. Arvioitaessa asiakkaan palvelutarvetta, arvioidaan samalla hänen toimintakykyään. Kun asiakassuunnitelmaa tarkistetaan ja toimintakykyä uudelleen arvioidaan, voidaan seurata työskentelyn onnistumista eli vaikuttavuutta asiakkaan ja palvelun tarjoajan näkökulmasta.
Samalla asiakkaana tietoisuus omista vahvuuksista tulee esille, ”mitä mulle kuuluu?”
Avain kansalaisuuteen – henkilökohtainen budjetointihankkeessa arvioidaan henkilökohtaisen budjetoinnin avulla toteutettujen palvelujen vaikuttavuutta asiakkaan toimintakykyyn. Henkilökohtainen budjetointi sosiaalipalveluissa tarkoittaa asiakkaan mahdollisuutta valita omaa toimintakykyä parantavia palveluja henkilökohtaisen palvelusuunnitelman rajoissa. Henkilökohtaista suunnitelmaa tarkistetaan asiakassuunnitelmassa sovitulla jaksotuksella.
Työskentelyn aikana asiakas arvioi oman toimintakykynsä muutosta Työterveyslaitoksen kehittämällä Kykyviisarilla. Kykyviisarin avulla asiakas pääsee kiinni omiin vahvuuksiin ja työskentelyä vaativiin asioihin. Samalla työntekijä saa arvokasta tietoa asiakkaan toimintakyvystä ja yhdessä voidaan puhua vaikeistakin asioista ja muutokseen tarvittavasta tuesta. Kykyviisari auttaa sekä asiakasta että työntekijää näkemään tilanteen kokonaisvaltaisesti. Samalla saamme tietoa palvelujen toimivuudesta ja siitä, mitä palveluja sosiaalipalveluissa tarvitaan.
Ulla Huhtalo, YTM, sosionomikoulutuksen lehtori, Saimaan Ammattikorkeakoulu, hankkeen sosiaalialan asiantuntija
Lue lisää Kykyviisarista.
Lue lisää hankkeen arviointisuunnitelmasta: Kykyviisari on yksi asiakastyön vaikuttavuuden mittarina
Vastaa